CD&V=CVP

Het is niet zo lang geleden dat de CVP zich hervormde tot CD&V om vervolgens de Vlaamse kaart te trekken. CD&V sprak zich na haar oprichting in Kortrijk uit voor een ‘Belgische confederatie’ en een radicale herverdeling van bevoegdheden. Het kartel met NVA lag in het electorale verlengde van dat streven.

Het kartel bracht Leterme naar de Wetstraat 16. Maar het kartel is om zeep en de CD&V is weer de oude staatsdragende partij. Leterme kon na veel gestruikel geen enkele staatshervorming garanderen en de NVA trok haar gedoogsteun in. CD&V gaat terug in de tijd en is weer CVP geworden, gedomineerd door het ACW.

De prijs voor de stoel

Elke Vlaamse premier die voor enige tijd in de Wetstraat 16 wil vertoeven moet ‘politiek verraad’ plegen. Dat is de prijs voor de stoel. Na het ‘verraad’ is er geen weg terug en wordt de premier afhankelijk van coalitiepartners en gestelde lichamen. Hij wordt speelbal in een verhaal dat groter is dan hemzelf. Hij heeft geen andere keuze dan blijven zitten en verder betalen.
Dat overkwam Guy Verhofstadt die op basis van drie burgermanifesten naar de Wetstraat 16 kwam. Hij verraadde ze allemaal en betaalde permanent om te blijven zitten, dat wil zeggen; de belastingbetaler betaalde. Hij schoot het Franstalig onderwijs vlijtig te hulp zodat bij Franstalige partijen elke prikkel tot staatshervorming wegviel. Hij werd de poedel van de PS en gaf in een goede conjunctuur elke budgettaire marge uit, zodat in slechte tijden niets resteert. Nu zit Leterme met een lege kas, terwijl een economische crisis voor de deur staat.

De vennootschapsbelasting

De VLD zei ooit niet in een federale regering te stappen als de vennootschapsbelasting niet zou worden geregionaliseerd. De VLD stapte in de regering en er werd niets geregionaliseerd. Verhofstadt gehoorzaamde de gestelde lichamen omwille van zijn stoel. De VLD werd een Belgicistische partij, kreeg de zegen van gestelde lichamen en verloor verkiezingen.

Vijf minuten politieke moed

Yves Leterme zit nu op hetzelfde traject. Ooit zei hij dat slechts ‘5 minuten politieke moed’ voldoende zouden zijn om de kieskring BHV te splitsen. Maar ruim een jaar na zijn verkiezingszege van juni vorig jaar is er niets gesplitst. Integendeel. Zijn coalitiepartijen en de gestelde lichamen wilden een einde van het kartel met NVA. Ze wilden Leterme kraken. En dat is gelukt. Leterme koos, zoals Verhofstadt eerder, voor zijn zetel in Wetstraat 16.

De cirkel is rond

De staatshervorming wordt nu begraven in een ‘dialoog’ zoals Verhofstadt dat deed in de COSTA. Voor de regionale verkiezingen van juni 2009 zal er geen grote staatshervorming zijn. Misschien geven de Franstaligen Leterme enkele borrelnootjes van beleidsterreinen die al grotendeels zijn geregionaliseerd, als pleister op de wonde. Over ‘confederatie’ geen woord. Het ACW is tevreden. CD&V zit nu in dezelfde boot als de VLD die weer in dezelfde boot kwam als de CVP.

De cirkel is rond.

CD&V = CVP.

Ons of de chaos

Na het einde van het kartel gooit de CD&V het op ‘angst’. Of zoals Leterme en Peeters het noemden: ‘ons of de chaos’. Maar het kernprobleem van die angstcultuur is: zij zijn de chaos. Van een omvangrijke staatshervorming komt onder hen niets terecht. Zij zullen voortmodderen en begin volgend jaar komt BHV weer op tafel. Het is onwaarschijnlijk dat de regering Leterme de regionale verkiezingen van juni 2009 overleeft.

MR en PS zijn verwikkeld in een strijd op leven en dood om de heerschappij in Wallonie. MR-leider Reynders noemt de PS een ‘Sovjet-staat’. Velen zeiden dat al jaren maar werden dan als separatist afgeschilderd. Nu zegt Reynders het. Met BHV boven tafel en open oorlog tussen MR en PS blijft Leterme een premier in nood. NVA was de voorbije maanden een bliksemafleider voor die structurele spanningen.

Een kabinet als nachtclub

Daarnaast komt er een stevige economische crisis op Europa af. De beurzen storten in. Met de overmacht van het ACW in de CD&V/CVP is het moeilijk structurele maatregelen te nemen. Bovendien is er de PS nog die haar ‘sociaal gezicht’ wil laten zien. De MR rekent enkel naar de regionale verkiezingen en Reynders is de campagne al begonnen. De VLD verkwanselt alles. Het is pathetisch hoe Patrick Dewael zich aan zijn stoel vastgrijpt. Zijn kabinet is onder zijn leiding een soort nachtclub geworden. Ik herinner me nog hoe Dewael vooraan stond om het aftreden te eisen van ministers in de regering-Dehaene. Het kon niet snel genoeg gaan. Maar nu zijn nachtclub in opspraak komt, klampt hij zich vast aan elke barkruk. Dewael wordt een’ tweede Eyskens’ die ook zijn kabinet liet boeten, gewoon bleef zitten en zijn stemmenniveau gehalveerd zag.

Nooit van de grond gekomen

De regering-Leterme kan eigenlijk niet vallen, want zij is nooit van de grond gekomen. Het enige bindmiddel is onderling wantrouwen. Verhofstadt pleegde zijn verraad zonder moeite. Bij Leterme was het moeilijker. Eerlijk gezegd, hij probeerde langer stand te houden. Maar hij moest door de pomp. Het alternatief was ontslag als premier. Die prijs was hem te groot. Maar zijn regering zal toch vallen en dan moet de CD&V zonder kartel naar de kiezer, met een stemmenpotentieel rond de 20 procent. En het ergste: de CD&V/CVP gaat volgend jaar naar de stembus als Judas Iskariot.

Weblog Derk-Jan Eppink DD. 30/09/2008